مهم ترین عوامل تاثیر گذار در تغیر قیمت شمش
اولین عامل مهم در تغیر قیمت شمش، گرما و بالا رفتن دما بود. بدین منظور که گرمای هوا باعث شد تا کارخانه ها اقدام به کاهش تولید کنند زیرا برق لازم برای تولید آنها باید به مصارف خانگی می رسید. این امر در نهایت موجب شد تا با کم شدن عرضه، قیمت نیز افزایش پیدا کند. دومین عامل تاثیر گذار در تعیین قیمت شمش، کاهش یافتن میزان عرضه گندله می باشد. گزارشات حاکی از آن است که در هفته ی اخیر قیمت گندله به 400 تومان در هر کیلو رسید و در نتیجه قیمت کنسانتره نیز بیش از 300 تومان ثبت شد.
سومین عامل هم موضوع صادرات می باشد. صادرات زیاد به مناطق مخلف از جمله خاور دور، باعث شده تا این محصولات بجای آنکه در بازار داخلی عرضه بشوند، به بازار صادراتی راه پیدا کنند. اما نکته قابل تاملی که وجود دارد، موضوع ارز آور بودن صادردات است. از آنجایی که صادرات باعث می شود تا ارز زیادی به کشور وارد شود، بسیار دور از انتظار که حجم صادرات کاهش یابد.
تاثیرات غیر مستقیم چین بر بازار
به دلیل افزایش میزان تقاضا در کشور چین، در بازار مقاطع نیز شاهد رشد قیمت چشم گیری بودیم. افزایش قیمت ها در نهایت موجب شد تا به دلیل شرایط نامناسب، همه ی فعالان بازار نگران شوند. در حال حاضر نیز به دلیل بالا رفتن میزان تقاضا در چین، قیمت سنگ آهن نیز افزایش یافته است و این امر موجب شده تا قیمت سنگ آهن تا 90 دلار نیز ثبت شود. لازم به ذکر است که دولت چین به 5 استان خود اعلام کرده است تا ماه فوریه سال بعد، حجم تولیدات خود را تا 50% کاهش بدهند.
در نتیجه چینی ها سعی میکنند در فاصله زمانی باقی مانده تا اواخر نوامبر تا میتوانند تولید خود را بالا ببرند که در زمان کاهش تولید از موجودی کافی بهرهمند باشند. از اول نوامبر که تولید کاهش پیدا میکند تقاضای سنگآهن هم پایین خواهد آمد. علت دیگر افزایش تقاضا در چین، جانشینی زغال سنگ با سوخت گاز و انرژیهای تجدید پذیر بخصوص انرژی خورشیدی است. دولت چین با امضا قرارداد پاریس در حال سرمایه گذاری بسیار سنگینی در این دو بخش است و همین مسئله تقاضای فولاد را در این کشور بالا برده است.
برای عضویت در کانال تلگرام فولاد حامیران کلیک کنید.
در روز پنج شنبه ی هفته ی گذشته، قیمت بیلت افزایش چشم گیری یافت که فردای آن روز قیمت بیلت کمی ارزان شد. همچنین لازم به ذکر است که به دلیل هشدار های دولت جو بازار کمی آرام شد. دولت هشدار هایی را مبنی بر شیب قیمت ها که بیش از حد صعودی شده است را داده بود. این اقدام باعث شد تا قیمت بیلت درب کارخانه حدود 12 دلار کاهش یابد و به 564 هر تن برسد.
البته عده ای از فعالان و کارشناسان بازار معتقد هستند که به دلیل خبر برگزاری جلسه دولت چین با انجمن آهن و فولاد این کشور در مورد راه های کنترل روند صعودی قیمت فولاد، این کاهش قیمت اخیر اتفاق افتاده است. هرچند که این جلسه علنی نشد اما بر روند بازار تاثیر بسزایی را گذاشت.
در حال حاضر با وجود اینکه دولت چین در تلاش است تا قیمت فولاد را کنترل کند ولی خبر ها حاکی از ان است که کارخانه ها برای ماه های آینده قیمت را بالا برده اند. همچنین برسی ها نشانگر آن است که در هفته ی گذشته بیلت در بازار چین حدود 25 دلار افزایش داشته و قیمت صادراتی فولاد چین نیز افزایش 40 دلاری داشته. قیمت صادراتی فولاد چین تا حدی بالا رفته است که پیش بینی می شود در بازار های خارجی پذیرفته نشود.
طبق گفته های فعالان بازار فولاد چین، میزان تقاضا در این کشور همچنان در سطح بالایی قرار دارد اما با این وجود بسیار بعید می رسد که در این هفته شاهد تغیرات چشم گیری در روند بازار باشیم. از سوی دیگر با در نظر گرفتن خبر هایی مبنی کاهش حجم تولیدات کارخانه، به نظر می رسد تا شیب قیمت ها کمی کاهش یابد و بازار با افزایش قیمت کمی همراه شود.
به عمل سرد کردن فولاد بصورت سریع و نا پیوسته، مارتمپرینگ (Martempering) و یا مارکوئنچینگ می نامند. این عمل در مجموع به چند حالت زیر انجام می شود.
1- آستنیته کردن فولاد
2-سرد کردن فولاد در نمک مذاب یا روغن داغ
3- نگه داشتن در محیط یاد شده تا اینکه دمای قطعه در تمام قسمت های آن یکنواخت شود.
4- سرد کردن بطوری که سطح و مرکز فولاد بصورت هم زمان سرد شود. این کار را در هوا انجام می دهند.
5- بازپخت دادن قطعه به منظور افزایش چقرمگی
5- به دلیل بالا بردن چغرمگی فولاد، اقدام به بازپخت دادن قطعه
در شکل زیر به توصیف مراحل مختلفی از مارتمپرینگ بر اساس نمودار TTT می پردازیم. طبق آنچه که در شکل زیر توضیح داده شده است، فولاد در مرحله اول سرد شدن به ترتیب تا بلافاصله قبل و بلافاصله بعد از دمای شروع تشکیل مارتنزیت سریع سرد شده است. روش دوم، اصطلاحا به مارتپرینگ اصلاح شده موسوم است.
طبق آنچه که در شکل ها مشخص است، سطح و مرکز فولاد را با دو تا اهنگ مختلف سرد می کنند. این حالت در زمانی اتفاق می افتد که در ضمن دگرگونی آستنیت به مارتنزیت تمام قسمت های قطعه تقریبا به طور همزمان سرد شده و بنابراین دگرگونی در سطح و مرکز همزمان انجام می شوند. به همین جهت ممکن است که احتمال ترک برداشتن، اعوجاج و ایجاد تنش در قطعه بشدت کاهش یابد. جدول زیر خواص مکانیکی فولاد 1095 (0.95درصد کربن) را پس از مارتمپر شدن و همچنین مارتنزیت و بازپخت شدن به روش معمولی را برای سختی یکسان و برابر با 53 راکول سی نشان می دهد. همانگونه که ملاحظه می شود برای یک سختی یکسان مقاومت به ضربه فولاد مارتمپر و بازپخت شده به مراتب بیشتر از فولاد سریع سرد شده و بازپخت شده است.
یکی از جنبه های مهم مارتمپرینگ این است که به جز مارتنزیت ساختار و یا فاز دیگری به وجود نمی آید (البته در مقایسه با سرد کردن سریع و مسقیم در این حالت معمولا درصد آستنیت باقی مانده بیشتر است). بنابراین، فولادهایی برای مارتمپرینگ مناسب اند که نه تنها نسبت به محصولات حاصل از دگرگونی آستنیت در دمای بالا (مانند فریت و پرلیت) بلکه نسبت به تشکیل بینیت که ممکن است در دما های بلافاصله قبل از Ms تشکیل شود نیز دارای سختی پذیری خوبی باشند. نکته دیگری که در این رابطه باید در نظر داشت این است که شدت سرد کنندگی روغن داغ و نمک های مذاب کمتر از شدت سرد کنندگی آب و یا روغن سرد است، بنابراین فولادهایی را می توان مارتمپر کرد که سختی پذیری آن ها آنقدر زیاد باشد که کاهش آهنگ سرد کنندگی محیط را جبران کند. از این رو این نوع عملیات حرارتی عمدتا به فولادهایی که در هوا و یا روغن سخت می شوند محدود می شود. جدول زیر دماهای آستنیته کردن وسریع سرد کردن (مارتمپر کردن) را برای تعدادی از معروف ترین فولادهای ابزار نشان می دهد. هم چنین در این جدول بیشترین ابعاد مناسب برای مارتمپر کردن آمده است. در این رابطه، حداکثر ابعادی منظور شده است که در صورت مارتمپر شدن در یک حمام تمیز عاری از ناخالصی و با تلاطم زیاد، قطعه کاملا سخت شود. البته در شرایطی که از حمام های بزرگتر استفاده شده و یا تلاطم در حمام زیاد شود، قطعات بزرگتری را نیز می توان مارتمپر کرد.
شکل زیر مراحل مختلف عملیات حرارتی مارتمپرینگ را برای غلطکی از جنس فولاد SIS 2310 به قطر 103 و طول 1000 میلیمتر نشان می دهد. دماهایی که روی محور عمودی نشان داده شده اند مربوط به مرکز غلطک است که به کمک ترموکوپلی که در آن محل قرار داده شده اندازه گرفته شده اند. پس از پیشگرم کردن در 550 درجه سانتی گراد غلطک در کوره ای با محیط محافظ (گاز نیتروژن) تا 1030 درجه سانتی گراد گرم شده و به مدت 30 دقیقه آستنیته شده است. سپس غلطک به حمام نمک مذاب با دمای 220 درجه سانتی گراد انتقال داده شده و پس از 45 دقیقه به آهستگی در هوا تا دمای اتاق سرد شده است. زمان این عملیات حرارتی در حدود 8 ساعت است.
برزیل یکی از مهم ترین کشور ها در زمینه ی صنعت فولاد سازی می باشد. بیشترین حجم از تولیدات فولاد برزیل صرف صادرات این کشور می شود که بیشترین خریدارن فولاد برزیل کشورهای امریکا و اروپای غربی هستند. لازم به ذکر است که صنعت فولاد در این کشور به کمک شایانی به اشتغال زایی کرده است و بیشتر از آنکه به بازار داخلی توجه کند، پاسخگوی صادرات می باشد.
موضوعی که اخیرا باعث نگرانی دولت برزیل و همچنین سایر کشور ها شده است، سیاست های جدیدی است که دونالد ترامپ وضع کرده است. وی بشدت با واردات فولاد مخالف است و به همین منظور اقدام به افزایش تعرفه های وارداتی کرده است. این موضوع باعث شده است که محصولات برزیل نتواند در بازار آمریکا رقابت کنند. هم اکنون نیز اروپا مانند آمریکا اقدام به افزایش تعرفه های وارداتی کرده است که این موضوع باعث می شود تا جلوی رشد صنعت فولاد برزیل گرفته شود و در نهایت ضربه محکمی به صنعت فولاد این کشور وارد شود. در طول سال های اخیر برزیل رکود اقتصادی زیادی را متحمل شده بود و همین موضوع باعث شده بود تا در بازار داخلی این کشور صنعت فولاد نتواند رشد چشم گیری داشته باشد و تنها راه نجات برای این کشور صادرات بود.
این اتحادیه در گزارشی نوشت: صنعت فولادسازی برزیل برای رشد نیاز به صادرات دارد زیرا تقاضای داخل به اندازهای نیست بتواند تمامی فولاد تولیدی در این کشور را جذب کند. در جریان رکود اقتصادی اخیر در کشور برزیل، تقاضای فولاد در کشور کاهش چشمگیری پیدا کرد. حال اگر محدودیتی در مسیر صادرات محصولات فولادی برزیل ایجاد شود، صنعت با آسیبهای مالی بزرگی روبرو خواهد شد. به دلیل بحرانهای اقتصادی داخلی برزیل، صنعت فولادسازی با ۶۰ درصد ظرفیت کار میکند واگر موانعی جدی در مسیر صادرات محصولات کشور ایجاد شود، در ماههای آتی با کمتر از ۶۰ درصد ظرفیت تولید کار خواهیم کرد.
نمودار فازی آهن-کاربید کربن
روشهای مختلف عملیات حرارتی، فرآیندهای انجماد، ساختار فولادها و چدنها و... را می توان به وسیله نمودار تعادلی آهن-کربن (Fe-C)برسی کرد. بیشترین قسمت از این نمودار که در متالوژی نیز اهمیت ویژه ای دارد، قسمت کاربید آهن (سمنتیت) می باشد. دیاگرام آهن-کربن را سیستم شبه پایدار می گویند. دلیل این نامگذاری این است که ترکیب کاربید آهن یک شبه پایدار است. حالت پایدار کربن در فشار اتمسفر، کربن آزاد (گرافیت) است. قسمتهایی که در نمودار با حروف یونانی مشخص شدهاند، نشانگر محلولهای جامد از نوع بیننشینی هستند.
تحولات همدما (ایزوترم) در سیستم آهن-کربن شبه پایدار
خطوط افقی در نمودار، نشان دهندهٔ استحالههای همدما هستند.
• استحالهٔ یوتکتیک : دما ۱۱۴۸ºC، غلظت کربن ۴٫۲۰ درصد
• استحالهٔ یوتکتوئید : دما ۷۲8ºC، غلظت کربن ۰٫۸۰ درصد
• استحالهٔ پریتکتیک : دما ۱۴۹۵ºC، غلظت کربن ۰٫۱۸ درصد
البته باید توجه داشت که غلظتها و دماهای ذکرشده برای آهن-کربن خالص بوده و با حضور عناصر آلیاژی دیگر، این ثابتها تغییر میکنند.
آلوتروپ های آهن
• آهن آلفا
• آهن گاما
• آهن دلتا
فازها و ساختارهای مخلتف نمودار فازی
• فریت
• اوستنیت
• سمنتیت
• لدبوریت
• پرلیت
• بینیت
• مارتنزیت
آهن آلفا
به یکی از آلوتروپهای آهن، آهن آلفا می گویند. این آلوتروپ از دمای ۲۷۳- درجه سانتیگراد تا ۹۱۰ درجه سانتیگراد پایدار است. همچنین این دارای یک ساختمان بلوری مکعبی مرکزپر می باشد. شبکهٔ آهن آلفای فرومغناطیس بطور ثابت، ۲/۸۶ آنگستروم است.
آهن گاما
آهن گاما یکی از آلوتروپهای آهن است که در محدودهٔ دمایی ۹۱۲ تا ۱۳۹۴ درجه سانتیگراد پایدار بوده و ساختمان بلوری fcc (مکعبی مرکزپر) دارد.
آهن دلتا
آهن دلتا یکی از آلوتروپهای آهن است که از دمای ۱۴۰۱ درجه سانتیگراد تا ۱۵۳۹ درجه سانتیگراد (نقطهٔ ذوب آهن) پایدار است. آهن دلتا دارای ساختمان بلوری مکعبی مرکزپر (bcc) است. آهن دلتا دارای خاصیت پارامغناطیس بوده و ثابت شبکه ی آن بزرگ تر از آهن آلفا است. همچنین ثابت شبکهٔ آهن دلتا، ۲/۹۳ آنگستروم است.
فریت
فریت عبارت است از یک محلول جامد از توع بین نشینی کربن در آهن آلفا α-Fe آهن مکعبی مرکزپر. آنچه که از برسی ها و پژوهش های اخیر مشخص شده است، این است که مقاومت کششی فریت چیزی در حدود 40000 پسی می باشد. همچنین لازم به ذکر است که حداکثر غلظت کربن در فریت حدود ۲/. درصد وزنی و در دمای ۷۲۷ درجه سانتیگراد است.
نمودار فازی تعادلی آهن-کاربید آهن
اوستِنیت (به انگلیسی: Austenite) محلول جامد از نوع بیننشینی کربن در آهن گاما (آهن مکعبی وجوه مرکزپر) است.
حداکثر حلالیت کربن در آهن گاما، ۲ درصد در دمای ۱۱۴۷ درجه سانتیگراد است. اوستنیت در دمای محیط پایدار نیست.
سمنتیت
سِمِنتیت یا کاربید آهن یک ماده مرکب شیمیایی به فرمول شیمیایی Fe3C دارای ۶/۶۷ درصد کربن با ساختار بلوری ارتورومبیک است. سمنتیت فازی بسیار سخت و شکننده است.
نمودار فازی تعادلی آهن-کاربید آهن
لدبوریت (به آلمانی: Ledeburit) به مخلوط یوتکتیکی اوستنیت و سمنتیت گفته میشود که از مذابی با ۴/۳ درصد کربن در دمای ۱۱۴۷ درجه سانتیگراد تحت یک واکنش یوتکتیکی حاصل میشود. از آنجایی که اوستنیت در دمای محیط پایدار نیست و بر اساس یک واکنش یوتکتوئیدی به پرلیت تبدیل میشود، بنابراین ساختمان لدبوریت در دمای محیط بصورت پرلیت و سمنتیت خواهد بود. نام این ساختار از کارل هاینریش آدولف لدبور متالورژیست آلمانی گرفته شده است.
پرلیت
نمودار فازی تعادلی آهن-کاربید آهن
پرلیت به مخلوط یوتکتوئیدی فریت و سمنتیت گفته میشود.
پرلیت تحت یک تحول یوتکتوئیدی از آهن گاما با ۰/۸ درصد کربن در ۷۲۳ درجه سانتیگراد حاصل میشود.